O κριτικός τέχνης Χρήστος Ν. Θεοφιλης σε διάλογο με τον Ζωγράφο Νίκο Κασκουρα
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ Η τέχνη αντιστέκεται ως το καταφύγιο της σιωπής, της τρέλας και της αυτοκτονίας. Οι «πεφωτισμένοι» τρέλαναν τον Κάλβο και τον Παρθένη. Ο τότε διευθυντής της Εθνικής πινακοθήκης-ακαδημαϊκός Ζαχαρίας Παπαντωνίου, υπερασπιζόμενος μια εργοστασιακή χειροτεχνία πορτρέτων παρωδία της σχολής Μονάχου, «μεταναστεύει» στην Αμερική τον Στέρη. Στη σιωπή ο Γιωργος Μπουζιάνης εως το 1980 ,μετά ; αποκτά χρηματιστηριακή τιμή το έργο του . Ο Πάνος Σαραφιάνος, ο Τάκης Μάρθας, ο Δημήτρης Περδικήδης στο έρεβος. Και σήμερα; Η ίδια τοπική εργοστασιακή χειροτεχνία της σχολής Μονάχου αντιπαλεύει φαινομενικά αλλά συν λειτουργεί με την εικαστική βιομηχανία παραγωγής ειδώλων των biennale και foire. Άλλο το προϊόν για την τοπική κοινωνία και άλλο εκτός των συνόρων.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ Στη χώρα μας λείπει ο ηθικός επαγγελματισμός.
Το ότι έχουμε έλλειψη αξιοκρατίας είναι γεγονός, υπάρχουν όμως και φωτεινές εξαιρέσεις. Για πολλούς είναι αδιάφορο αν η τέχνη έχει νόημα ή κάποια ποιότητα, αρκεί να πουλάει, να υπακούει στην αγορά, έγινε ένα καταναλωτικό προϊόν όπως πολύ σωστά παρατήρησες κι εσύ, με αποτέλεσμα να χάσει την πνευματικότητα της. Κι όπως έχουμε πει, στην τέχνη είμαστε εθελοντές, και ίσως για κάποιους η «εξορία» να είναι τόπος περισυλλογής και αυτογνωσίας. Επομένως, η σχέση μου με τη ζωγραφική είναι μια προσωπική περιπέτεια που δεν έχει να κάνει με biennale και foire. Στον 20ό αιώνα υπήρξαν μεγάλες αλλαγές στην επιστήμη και κατ' επέκταση στη ζωή μας, επομένως η τέχνη δεν μπορεί να μένει αδιάφορη μπροστά στις αλλαγές, τις οποίες δεν είμαστε όλοι έτοιμοι να τις παρακολουθήσουμε, με αποτέλεσμα να συμβαίνουν όσα λες. Φτάνει λοιπόν να μη χάνει την ουσία της, να μην μπερδεύουμε τον Αστερίξ με την Ιλιάδα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ θα παραμείνουμε σε μια δοτή αντίληψη της τέχνης που ουσιαστικά είναι μια ψευδή συνείδηση; Σε ό,τι διαστρέφει την τέχνη; Θα παραμείνουμε εγκλωβισμένοι στο ψέμα των διαχειριστών;
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ Δεν ξέρω εάν μπορούμε να κάνουμε κάτι παραπάνω απ' όσα κάνουμε, τις συνειδήσεις δεν είναι εύκολο να τις αλλάξεις, ποιος πιστεύει σήμερα στο μυστήριο της τέχνης; Ποιος μιλάει για εσωτερική έκφραση; Η τέχνη είναι πλέον ένα, μ' αρέσει δεν μ' αρέσει. Όπως ένα μπλουζάκι μόδας, μια ακριβοπληρωμένη σπατάλη χωρίς νόημα. Για μένα η τέχνη είναι ένα μυστήριο και όχι δίλημμα, απλά συμβαίνει, χωρίς λόγο ή σκοπό. Τώρα, για ν' απαντήσω στο ερώτημά σου, ίσως η παιδεία μπορεί να αλλάξει τον κόσμο δημιουργώντας σκεπτόμενους ανθρώπους.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ Καμία οικονομική δομή δεν μπορεί να αναγκάσει τον καλλιτέχνη να κάνει ή να μην κάνει τέχνη. Πότε ήταν η τελευταία έκθεσή σας;
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ Η ζωγραφική για μένα είναι επιθυμία και δεν εξαρτάται από τα οικονομικά ή τις εκθέσεις. Το '97 ήταν η τελευταία μου έκθεση και μετά κάποιες ομαδικές. Πάνω απ' όλα, για μένα η ζωγραφική είναι μια ανάγκη, παρ' όλες τις οικονομικές δυσκολίες βρίσκω τρόπο να ζωγραφίζω, χωρίς να σκέφτομαι τι θα γίνουν όλα αυτά τα έργα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ Στο έργο σας διακρίνω ότι τα συνθήματα-σινιάλα είναι εικόνες οργής –καταδίκης - ύβρεως εξορυγμένες από τα έγκατα των τοίχων. Γκράφιτι; Λες και πρέπει να υπάρχουν τα Εξάρχεια ως φορέας ιδεών και εσείς εκεί για να ζωγραφίζετε.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ Στα Εξάρχεια ζω πολλά χρόνια και είμαι της γνώμης ότι ο καλλιτέχνης επηρεάζεται από το περιβάλλον όπου ζει. Τα γκράφιτι στους τοίχους των Εξαρχείων είναι κάτι σαν ημερολόγιο της κοινωνικής ζωής, είναι ντοκουμέντα και μαρτυρίες του χώρου όπου ζούμε. Πολλές φορές η οργή σε κάνει να εκφράζεσαι με ειλικρίνεια, γι' αυτό και πολλά γκράφιτι έχουν ενδιαφέρον, καταγράφουν επιθυμίες, έρωτες, θυμό. Συνθήματα με τα οποία κάποιοι διαφωνούν τα σβήνουν ή σχεδιάζουν πάνω σ' αυτά και δημιουργούν εικόνες, σκέψεις, καταγράφουν την καθημερινότητα και έχουν ζωγραφικό ενδιαφέρον. Ένα μικρό μέρος της δουλειάς μου έχει στοιχεία από τους τοίχους των Εξαρχείων.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ στο έργο σας σημειώνω την οικονομία του λόγου, την περιπέτεια της πραγματικότητας έως τον υπαινιγμό και έως τη βαθιά κατανόηση πως ο κόσμος που βλέπουμε δεν είναι τίποτα.
Βλέπουν……… Νίκο, σε βλέπουν.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ Ο κόσμος που βλέπουμε είναι διαφορετικός από το ποιητικό τίποτα που τον υπερβαίνει. Η τέχνη δεν μπορεί να είναι φλύαρη και επιφανειακή.
[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[
Ο ΝΙΚΟΣ ΑΠΟΦΕΥΓΕΙ ΚΑΘΕ ‘ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ’. ΡΑΚΟΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΗΝ ΕΞΩΡΑΪΖΕΙ.
Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ ΑΝΤΛΕΙ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΤΟΥ ΥΛΗ, ΑΠ ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΕΩΣ ΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΕΡΕΘΙΣΜΑ , ΩΣ ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΗΣ ΤΩΝ ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ.
Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ ΤΙΣ ΜΙΚΡΕΣ ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΟΡΓΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΚΙΑ ΤΟΥ ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ. ΚΑΠΟΙΟΙ ΔΟΥΛΕΥΟΥΝ ΓΙ ΑΥΤΟΝ ΤΙΣ ΝΥΧΤΕΣ ΣΥΝΩΜΟΤΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΙΣΚΙΟ ΤΟΥΣ.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ
[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ Η τέχνη αντιστέκεται ως το καταφύγιο της σιωπής, της τρέλας και της αυτοκτονίας. Οι «πεφωτισμένοι» τρέλαναν τον Κάλβο και τον Παρθένη. Ο τότε διευθυντής της Εθνικής πινακοθήκης-ακαδημαϊκός Ζαχαρίας Παπαντωνίου, υπερασπιζόμενος μια εργοστασιακή χειροτεχνία πορτρέτων παρωδία της σχολής Μονάχου, «μεταναστεύει» στην Αμερική τον Στέρη. Στη σιωπή ο Γιωργος Μπουζιάνης εως το 1980 ,μετά ; αποκτά χρηματιστηριακή τιμή το έργο του . Ο Πάνος Σαραφιάνος, ο Τάκης Μάρθας, ο Δημήτρης Περδικήδης στο έρεβος. Και σήμερα; Η ίδια τοπική εργοστασιακή χειροτεχνία της σχολής Μονάχου αντιπαλεύει φαινομενικά αλλά συν λειτουργεί με την εικαστική βιομηχανία παραγωγής ειδώλων των biennale και foire. Άλλο το προϊόν για την τοπική κοινωνία και άλλο εκτός των συνόρων.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ Στη χώρα μας λείπει ο ηθικός επαγγελματισμός.
Το ότι έχουμε έλλειψη αξιοκρατίας είναι γεγονός, υπάρχουν όμως και φωτεινές εξαιρέσεις. Για πολλούς είναι αδιάφορο αν η τέχνη έχει νόημα ή κάποια ποιότητα, αρκεί να πουλάει, να υπακούει στην αγορά, έγινε ένα καταναλωτικό προϊόν όπως πολύ σωστά παρατήρησες κι εσύ, με αποτέλεσμα να χάσει την πνευματικότητα της. Κι όπως έχουμε πει, στην τέχνη είμαστε εθελοντές, και ίσως για κάποιους η «εξορία» να είναι τόπος περισυλλογής και αυτογνωσίας. Επομένως, η σχέση μου με τη ζωγραφική είναι μια προσωπική περιπέτεια που δεν έχει να κάνει με biennale και foire. Στον 20ό αιώνα υπήρξαν μεγάλες αλλαγές στην επιστήμη και κατ' επέκταση στη ζωή μας, επομένως η τέχνη δεν μπορεί να μένει αδιάφορη μπροστά στις αλλαγές, τις οποίες δεν είμαστε όλοι έτοιμοι να τις παρακολουθήσουμε, με αποτέλεσμα να συμβαίνουν όσα λες. Φτάνει λοιπόν να μη χάνει την ουσία της, να μην μπερδεύουμε τον Αστερίξ με την Ιλιάδα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ θα παραμείνουμε σε μια δοτή αντίληψη της τέχνης που ουσιαστικά είναι μια ψευδή συνείδηση; Σε ό,τι διαστρέφει την τέχνη; Θα παραμείνουμε εγκλωβισμένοι στο ψέμα των διαχειριστών;
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ Δεν ξέρω εάν μπορούμε να κάνουμε κάτι παραπάνω απ' όσα κάνουμε, τις συνειδήσεις δεν είναι εύκολο να τις αλλάξεις, ποιος πιστεύει σήμερα στο μυστήριο της τέχνης; Ποιος μιλάει για εσωτερική έκφραση; Η τέχνη είναι πλέον ένα, μ' αρέσει δεν μ' αρέσει. Όπως ένα μπλουζάκι μόδας, μια ακριβοπληρωμένη σπατάλη χωρίς νόημα. Για μένα η τέχνη είναι ένα μυστήριο και όχι δίλημμα, απλά συμβαίνει, χωρίς λόγο ή σκοπό. Τώρα, για ν' απαντήσω στο ερώτημά σου, ίσως η παιδεία μπορεί να αλλάξει τον κόσμο δημιουργώντας σκεπτόμενους ανθρώπους.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ Καμία οικονομική δομή δεν μπορεί να αναγκάσει τον καλλιτέχνη να κάνει ή να μην κάνει τέχνη. Πότε ήταν η τελευταία έκθεσή σας;
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ Η ζωγραφική για μένα είναι επιθυμία και δεν εξαρτάται από τα οικονομικά ή τις εκθέσεις. Το '97 ήταν η τελευταία μου έκθεση και μετά κάποιες ομαδικές. Πάνω απ' όλα, για μένα η ζωγραφική είναι μια ανάγκη, παρ' όλες τις οικονομικές δυσκολίες βρίσκω τρόπο να ζωγραφίζω, χωρίς να σκέφτομαι τι θα γίνουν όλα αυτά τα έργα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ Στο έργο σας διακρίνω ότι τα συνθήματα-σινιάλα είναι εικόνες οργής –καταδίκης - ύβρεως εξορυγμένες από τα έγκατα των τοίχων. Γκράφιτι; Λες και πρέπει να υπάρχουν τα Εξάρχεια ως φορέας ιδεών και εσείς εκεί για να ζωγραφίζετε.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ Στα Εξάρχεια ζω πολλά χρόνια και είμαι της γνώμης ότι ο καλλιτέχνης επηρεάζεται από το περιβάλλον όπου ζει. Τα γκράφιτι στους τοίχους των Εξαρχείων είναι κάτι σαν ημερολόγιο της κοινωνικής ζωής, είναι ντοκουμέντα και μαρτυρίες του χώρου όπου ζούμε. Πολλές φορές η οργή σε κάνει να εκφράζεσαι με ειλικρίνεια, γι' αυτό και πολλά γκράφιτι έχουν ενδιαφέρον, καταγράφουν επιθυμίες, έρωτες, θυμό. Συνθήματα με τα οποία κάποιοι διαφωνούν τα σβήνουν ή σχεδιάζουν πάνω σ' αυτά και δημιουργούν εικόνες, σκέψεις, καταγράφουν την καθημερινότητα και έχουν ζωγραφικό ενδιαφέρον. Ένα μικρό μέρος της δουλειάς μου έχει στοιχεία από τους τοίχους των Εξαρχείων.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΦΙΛΗΣ στο έργο σας σημειώνω την οικονομία του λόγου, την περιπέτεια της πραγματικότητας έως τον υπαινιγμό και έως τη βαθιά κατανόηση πως ο κόσμος που βλέπουμε δεν είναι τίποτα.
Βλέπουν……… Νίκο, σε βλέπουν.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ Ο κόσμος που βλέπουμε είναι διαφορετικός από το ποιητικό τίποτα που τον υπερβαίνει. Η τέχνη δεν μπορεί να είναι φλύαρη και επιφανειακή.
[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[
Ο ΝΙΚΟΣ ΑΠΟΦΕΥΓΕΙ ΚΑΘΕ ‘ΑΙΣΘΗΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ’. ΡΑΚΟΣΥΛΛΕΚΤΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΗΝ ΕΞΩΡΑΪΖΕΙ.
Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΚΟΥΡΑΣ ΑΝΤΛΕΙ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΤΟΥ ΥΛΗ, ΑΠ ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΕΩΣ ΤΟ ΟΠΤΙΚΟ ΕΡΕΘΙΣΜΑ , ΩΣ ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΗΣ ΤΩΝ ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ.
Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ ΤΙΣ ΜΙΚΡΕΣ ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΟΡΓΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΚΙΑ ΤΟΥ ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ. ΚΑΠΟΙΟΙ ΔΟΥΛΕΥΟΥΝ ΓΙ ΑΥΤΟΝ ΤΙΣ ΝΥΧΤΕΣ ΣΥΝΩΜΟΤΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΙΣΚΙΟ ΤΟΥΣ.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ
[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[[
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
1990 Ελένη Κορωναίου Gallery Αθήνα
1992 Ελένη Κορωναίου Gallery Αθήνα
1994 Ελένη Κορωναίου Gallery Αθήνα
1997 Ελένη Κορωναίου Gallery Αθήνα
2006 Νομαρχεία Πύργου Ηλείας
ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
1986 Biennale Nέων Ιταλία
1987 Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση
1988 Συναντίσεις- Επισημάνσεις - Αντιπαραθέσεις
1990 «10 ζωγράφοι», Σπίτι της Κύπρου
1992 Ελένη Κορωναίου Gallery Αθήνα
1994 «ΤΗΣ ΕΝΔΟΝ ΡΗΜΑΣΙ ΠΕΙΘΟΜΕΝΟΙ», Σπίτι της Κύπρου
1996 «Όμοιες Πορείες», Μύλος Θεσσαλονίκη
1998 «Αφουγκραστείτε τη σιωπή», Τιτάνιουμ
2008 Η Αίγινα των Ζωγράφων
2008 Art Cargo
2008 American College
ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
1990 Ελένη Κορωναίου Gallery Αθήνα
1992 Ελένη Κορωναίου Gallery Αθήνα
1994 Ελένη Κορωναίου Gallery Αθήνα
1997 Ελένη Κορωναίου Gallery Αθήνα
2006 Νομαρχεία Πύργου Ηλείας
ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
1986 Biennale Nέων Ιταλία
1987 Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση
1988 Συναντίσεις- Επισημάνσεις - Αντιπαραθέσεις
1990 «10 ζωγράφοι», Σπίτι της Κύπρου
1992 Ελένη Κορωναίου Gallery Αθήνα
1994 «ΤΗΣ ΕΝΔΟΝ ΡΗΜΑΣΙ ΠΕΙΘΟΜΕΝΟΙ», Σπίτι της Κύπρου
1996 «Όμοιες Πορείες», Μύλος Θεσσαλονίκη
1998 «Αφουγκραστείτε τη σιωπή», Τιτάνιουμ
2008 Η Αίγινα των Ζωγράφων
2008 Art Cargo
2008 American College
